Kościół św. Andrzeja Apostoła w Łukowicy

---

Historia

W latach 1673–1697 powstał w centralnej części wsi Łukowica drewniany barokowy kościół, zastępując wcześniejszą gotycką świątynię. Uroczystość poświęcenia miała miejsce 23 czerwca 1720 i została dokonana przez biskupa kijowskiego Jana Tarłę.

Na przestrzeni swojej ponad 300-letniej historii kościół przeszedł wiele renowacji. W trakcie jednej z takich prac, w pierwszej połowie XIX wieku, do prezbiterium zostały dobudowane przybudówki, co wpłynęło na jego ostateczny wygląd.

Architektura

W Łukowicy znajduje się kościół św. Andrzeja Apostoła, który zachwyca swoimi barokowymi akcentami architektonicznymi. Zbudowany według tradycyjnej techniki konstrukcji zrębowej, jest obity deskami i pokryty blachą. Świątynia składa się z jednej nawy, która kończy się węższym prezbiterium, zamkniętym w formie trójkąta. Dodatkowo, w bocznych częściach znajdują się zakrystia oraz kaplica boczna.

Nad całością budowli wznosi się wysoka wieża, mająca czworoboczny kształt, która ku górze zwęża się, a jej szczyt zdobi barokowy hełm. Na zewnętrznej ścianie prezbiterium można dostrzec rzeźbę Grupy Ukrzyżowania, która stanowi przykład sztuki ludowej z XVIII i XIX wieku.

Interesującym elementem dekoracyjnym są przedmioty związane z Męką Pańską, które nawiązują do przesłania Memento mori. W skład tych eksponatów wchodzą m.in.:

• chusta św. Weroniki,
• gwoździe,
• młotek,
• bicze,
• cierniowa korona,
• obcęgi,
• rękawica,
• dzbanek,
• pochodnia,
• kostki do gry,
• maczuga,
• kogut,
• suknia całodziana,
• powróz,
• czaszka trupia z piszczelami,
• kielich,
• kajdany,
• miecz,
• sakiewka Judasza ze srebrnikami,
• rózgi,
• włócznia,
• drabina.

Otoczenie kościoła wzbogaca kamienny mur z XVIII wieku, który okala budowlę, a w jego obrębie umieszczono kapliczki z stacjami Drogi Krzyżowej.

Wnętrze

Wnętrze tego kościoła charakteryzuje się pozornymi sklepieniami kolebkowymi, które są zdobione polichromią pochodzącą z XIX wieku. Szczególnie wyróżnia się tu przedstawienie Trójcy Świętej, która ukazuje Najświętszą Marię Pannę w akcie koronacji. Na sklepieniu oraz ścianach można również zauważyć fragmenty starszych malowideł, datowanych według źródeł na XVIII wiek.

Ołtarze

Główny ołtarz, który pochodzi z końca XVII wieku, zawiera figurę Matki Bożej. Obraz ten jest przesłonięty przez dwa inne cuda: przedstawienia Matki Bożej oraz św. Andrzeja. Interesujący jest zwłaszcza wizerunek patrona kościoła; Apostoł został tam ukazany z krzyżem w kształcie litery X, symbolizującym jego męczeńską śmierć. U szczytu ołtarza znajduje się malowidło Trójcy Przenajświętszej otoczone chmurami i promieniami.

Boczne ołtarze są w stylu późnobarokowym, a wśród nich można wyróżnić:

• ołtarz Matki Bożej z dwoma obrazami: Matka Boża Nieustającej Pomocy oraz Przemienienie Pańskie,
• ołtarz z wizerunkiem św. Teresy od Dzieciątka Jezus,
• ołtarz z obrazem Archanioła Michała ulokowany w bocznej kaplicy.

Wyposażenie

Większość przedmiotów w kościele wykonano z drewna i zrealizowano w stylu barokowym. Wśród nich można wymienić:

• klasycystyczną ambonę z przełomu XVII i XVIII wieku, ozdobioną wizerunkami Ewangelistów oraz Chrystusa Pana,
• kamienną chrzcielnicę z 1693 roku,
• obraz św. Mikołaja, który znajduje się w zakrystii i pochodzi z początku XVII wieku; pomimo wyblakłości, ukazuje rzadko spotykany sposób przedstawienia świętego z trzema atrybutami: szatą biskupią, trzema złotymi kulami oraz trzema pannami, którym te kule podarował (według innych przekazów są to trzej młodzieńcy),
• trzy barokowe krucyfiksy,
• feretrony datowane na XVII wiek,
• obraz przedstawiający Rodzinę św. Anny z XVI wieku, stanowiący pozostałość tryptyku,
• obraz św. Kingi z XVIII wieku,
• chór muzyczny, który wzbogaca ażurowa balustrada z wysunięciem prostokątnym do przodu,
• organy z 1905 roku, zbudowane przez Tomasza Fall, pochodzące ze Szczyrzyca; pierwotnie przeznaczone miały być do miejscowości Miastkówka, co zostało zapisane zieloną kredą i odnalezione podczas ostatniej konserwacji w 2021 roku. Instrument jest w oryginalnym stanie, a jego dwie bliźniacze szafy organowe przyozdabiają faliste belkowanie i liście akantu.

---

Oceń: Kościół św. Andrzeja Apostoła w Łukowicy

---